Πράσινη Επανάσταση

Ποια ήταν η Πράσινη Επανάσταση:

Η Πράσινη Επανάσταση είναι το όνομα που δόθηκε στο σύνολο των τεχνολογικών πρωτοβουλιών που μεταμόρφωσαν τις γεωργικές πρακτικές και αύξησαν δραστικά την παραγωγή τροφίμων στον κόσμο.

Η Πράσινη Επανάσταση ξεκίνησε στη δεκαετία του 1950 στο Μεξικό. Πρόδρομος του ήταν ο γεωπόνος Norman Borlaug, ο οποίος ανέπτυξε χημικές τεχνικές ικανές να δώσουν μεγαλύτερη αντοχή στις καλλιέργειες αραβοσίτου και σίτου, εκτός από τη βελτιστοποίηση των μεθόδων γεωργικής παραγωγής.

Οι μέθοδοι που εισήγαγε ο Borlaug ήταν τόσο αποτελεσματικές ώστε σε μερικά χρόνια το Μεξικό πέρασε από την εισαγωγή του σε έναν εξαγωγέα σίτου. Έτσι, άλλες υποανάπτυκτες χώρες, ιδιαίτερα η Ινδία, υιοθέτησαν τις νέες πρακτικές, οι οποίες γρήγορα έγιναν δημοφιλείς στον υπόλοιπο κόσμο.

Το 1970, ο Norman Borlaug έλαβε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, θεωρώντας ότι το έργο του είχε μεγάλες ανθρωπιστικές συνέπειες.

Πώς ξεκίνησε η Πράσινη Επανάσταση;

Το 1944, ο Norman Borlaug μετακόμισε στο Μεξικό για να εργαστεί ως γενετιστής και φυτοπαθολόγος. Ως αρχική πρόκληση, αντιμετώπισε την αποκαλούμενη "σκουριά", έναν μύκητα που επηρέασε τις καλλιέργειες σίτου, σκοτώνει τα φυτά και μειώνει σημαντικά τις αποδόσεις.

Μύκητας Puccinia granimis, γνωστό ως "Σκουριά της Υψηλής".

Το Borlaug ήταν σε θέση να διασταυρώσει γενετικά δύο ποικιλίες σιταριού: μία ανθεκτική στον μύκητα και άλλη προσαρμοσμένη στις τοπικές συνθήκες στο Μεξικό. Μόλις τρία χρόνια, ο Borlaug επέλεξε τους επιτυχείς σταυρούς, τα υιοθέτησε ως μοντέλο και εξάλειψε τον μύκητα, αυξάνοντας έτσι την παραγωγικότητα.

Ωστόσο, εκτός από την ανθεκτικότητα σε ασθένειες, ο νέος σίτος ανταποκρίθηκε πολύ αποτελεσματικά στα λιπάσματα, πράγμα που οδήγησε σε ψηλά, ψηλά φυτά που τελικά κατέρρευσαν με το βάρος των κόκκων.

Παράδειγμα φυτού που δεν υποστήριζε το βάρος του. Το φαινόμενο είναι γνωστό στη γεωργία ως "στέγαση".

Το 1953, μέσω νέων γενετικών διασταυρώσεων, ο Borlaug έλαβε το λεγόμενο "σιτάρι μισού νάνου". Αυτό το νέο σιτάρι είχε μικρότερες, ισχυρότερες μίσχους ικανές να υποστηρίξουν το βάρος των κόκκων, διατηρώντας την αντοχή στις ασθένειες και την υψηλή απόδοση. Αυτό το νέο είδος σίτου έγινε γνωστό ως "Θαύμα Σπόροι" και είναι, μέχρι σήμερα, ο πιο καλλιεργημένος τύπος σιταριού στον κόσμο.

Norman Borlaug που κατέχει το νέο είδος ντομάτας σίτου.

Έτσι, με την εξαιρετική αύξηση της παραγωγής σιταριού στο Μεξικό, άρχισε η Πράσινη Επανάσταση, η οποία σε λίγα χρόνια μεταμόρφωσε το γεωργικό πρότυπο σε ολόκληρο τον κόσμο.

Βάσεις της πράσινης επανάστασης

Η Πράσινη Επανάσταση στηριζόταν σε στοιχεία όπως:

• γενετική τροποποίηση των σπόρων
• μηχανοποίηση της παραγωγής
• εντατική χρήση χημικών ουσιών (λιπάσματα και φυτοφάρμακα)
• εισαγωγή νέων τεχνολογιών για φύτευση, άρδευση και συγκομιδή
• μαζική παραγωγή των ίδιων προϊόντων, ως ένας τρόπος βελτιστοποίησης της παραγωγής

Μειονεκτήματα της πράσινης επανάστασης

Παρόλο που η Πράσινη Επανάσταση ήταν εξαιρετικά επωφελής στις πρώτες δεκαετίες, οι αρνητικές πτυχές της είναι εύκολα παρατηρήσιμες, όπως:

• πολύ υψηλό επίπεδο χρήσης νερού για την υποστήριξη των μεθόδων τους
• υψηλή εξάρτηση από την τεχνολογία από ανεπτυγμένες χώρες
• μείωση της γενετικής ποικιλότητας (δεδομένου ότι προτεραιότητα είναι η καλλιέργεια ομοιογενών προϊόντων για τη βελτιστοποίηση της παραγωγής και την επίτευξη υψηλότερων κερδών)
• αμφισβητήσιμη αειφορία
• υψηλού επιπέδου περιβαλλοντικής υποβάθμισης
• αύξηση της συγκέντρωσης εισοδήματος

Πράσινη επανάσταση στη Βραζιλία

Η Βραζιλία υιοθέτησε τις μεθόδους της Πράσινης Επανάστασης στα τέλη της δεκαετίας του 1960, με αποτέλεσμα την περίοδο που ονομάζεται «Οικονομικό Θαύμα». Την εποχή εκείνη, η χώρα έγινε παραγωγός μεγάλης κλίμακας και άρχισε να εξάγει τρόφιμα, ειδικά σόγια.

Ο στόχος δεν επιτεύχθηκε

Ο Norman Borlaug εργάστηκε στο Μεξικό σε συνεργασία με το Ίδρυμα Rockefeller, το οποίο είχε ως σύνθημα της εταιρείας το τέλος της πείνας στον κόσμο. Εκτιμάται ότι το έργο του Borlaug έσωσε ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους από την πείνα, γεγονός που του έδωσε πολλές τιμητικές διακρίσεις.

Ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι η Πράσινη Επανάσταση συνδέεται στενά με την ανεξέλεγκτη αύξηση του ποσοστού γεννήσεων στον κόσμο, ιδίως στις υποανάπτυκτες χώρες.

Έτσι, με την πάροδο του χρόνου, η δημογραφική αύξηση υπερέβη την αύξηση της παραγωγής τροφίμων. Σήμερα, ο αριθμός των ανθρώπων που πεινούν είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των ανθρώπων που βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση πριν από την Πράσινη Επανάσταση.