Χαρακτηριστικά μπαρόκ
Μπαρόκ τέχνη εμφανίστηκε στην Ιταλία και εδραιώθηκε από τον δέκατο έβδομο αιώνα στην Ευρώπη και την Αμερική. Το κίνημα αυτό εμπνεύστηκε από τα καλλιτεχνικά έργα της κλασικής αρχαιότητας και προσπάθησε να αποκαταστήσει τη δύναμη της Καθολικής Εκκλησίας, που ανατράπηκε από την προτεσταντική μεταρρύθμιση.
Το μπαρόκ εκδηλώθηκε στους πιο ποικίλους τομείς της τέχνης, όπως ζωγραφική, αρχιτεκτονική, μουσική, γλυπτά κλπ. Έχοντας κάθε πεδίο ιδιαιτερότητα σε σχέση με το στυλ, έχουμε συγκεντρώσει μερικά από τα κύρια χαρακτηριστικά που καλύπτουν αυτό το καλλιτεχνικό κίνημα.
1. Είναι ένα «εργαλείο» της Αντεστραμμένης Μεταρρύθμισης
Το κίνημα της μπαρόκ εμφανίστηκε ως μια μορφή αντιπολίτευσης στην Προτεσταντική Μεταρρύθμιση υπό την ηγεσία του Martin Luther στα μέσα του 16ου αιώνα.
Επιπλέον, ο βασικός σκοπός της μπαρόκ τέχνης ήταν να βοηθήσει στην διατήρηση των Θεοκεντρικών ιδεωδών (Θεός ως κέντρο του Σύμπαντος) που ήταν ισχυρές κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, αλλά αντίθετα στη λογική που υποστηρίζει η Αναγέννηση.
Έτσι, με την υποστήριξη του κληρικού και των μονάρχης, οι μπαρόκ καλλιτέχνες άρχισαν να δημιουργούν ιερά έργα όπου το θέμα σχεδόν πάντα κατευθύνεται προς τα ανθρώπινα συναισθήματα και την πνευματικότητά τους. Εν συντομία, αντιπροσώπευε τη σχέση που διατήρησε με το θεϊκό, από την άποψη της Καθολικής Εκκλησίας.
2. Διάρκεια μεταξύ των απολαύσεων του σώματος και της πνευματικότητας
Η συνεχής σύγκρουση ανάμεσα στις «κοσμικές απολαύσεις» που υπερασπιζόταν η Αναγέννηση και η θεϊκή αφοσίωση που κήρυξε η Αντισταθμιστική ήταν πάντα παρούσα στα έργα μπαρόκ καλλιτεχνών.
Σύμφωνα με το μπαρόκ, οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να ζουν σε ισορροπία μεταξύ των διαθηκών του Θεού και του ανθρώπου. Πρέπει να επιλέξετε μια πλευρά. Αυτό έκανε την αίσθηση της μεγάλης αγωνίας να ταιριάζει με τους μπαρόκ καλλιτέχνες, που απολάμβαναν τις κοσμικές απολαύσεις, αλλά στη συνέχεια ζήτησαν απεγνωσμένα τη συγχώρεση του Θεού.
Αυτή η δυαδικότητα απεικονίζεται σε πολλά έργα αυτού του στυλ, κυρίως σε γλυπτά και πίνακες ζωγραφικής. Η αναπαράσταση των επεισοδίων των βιβλικών χωρίων και της καθημερινής ζωής της ευγενείας (κύριος χρηματοδότης του κινήματος) είναι μερικά παραδείγματα επαναλαμβανόμενων θεμάτων.
Μάθετε περισσότερα για την Αναγέννηση.
3. Ο πολιτισμός και ο ιδεασμός
Πρόκειται για δύο στυλιστικά χαρακτηριστικά του λογοτεχνικού μπαρόκ, τα οποία αντιπροσωπεύουν τις κύριες μορφές αισθητικών κατασκευών των έργων.
Ο πολιτισμός (γνωστός και ως γκογκορισμός ) χαρακτηρίζεται από τη συγκέντρωση ενός περίπλοκου, εξωφρενικού και καλλιεργημένου λεξιλογίου. Επιπλέον, ελκυστικές είναι οι στυλιστικές φιγούρες (με έμφαση στις σύνθετες μεταφορές και υπερβολές) και τα παιχνίδια λέξεων.
Ο ποιητής Gregorio de Matos (1636 - 1696) είναι ένα από τα βασικά παραδείγματα καλλιτεχνών της μπαρόκ λογοτεχνίας που υιοθέτησαν την κουλτουρική αισθητική στα ποιητικά κείμενα του.
Το Conceptismo (που ονομάζεται επίσης Quevedismo ), με τη σειρά του, χαρακτηρίζεται από λογική δομή κειμένου, επικεντρωμένη στη ρητορική, δηλαδή με σκοπό να διδάξει ή να πείσει τον αναγνώστη μέσω λογικών επιχειρημάτων.
Αυτό το ύφος είναι πιο συνηθισμένο στην πεζογραφία και χαρακτηρίζεται από το παιχνίδι ιδεών και εννοιών, ενώ η κουλτιστική χρησιμοποιείται στην ποίηση και χαρακτηρίζεται από το "παιχνίδι λέξεων".
Ο συγγραφέας Πατέρας Αντώνης Βιέιρα (1608 - 1697) θεωρείται ο κύριος εκπρόσωπος της θεωρίας της πεζογραφίας.
4. Σκιές και φώτα: βελτίωση της αντίθεσης
Στις πλαστικές τέχνες, η κίνηση του μπαρόκ χαρακτηρίζεται από την παρουσία της αντίθεσης που δημιουργείται μεταξύ της σκιάς και του φωτός. Αυτό το παιχνίδι αντιθέτων χρωμάτων ενισχύει την ιδέα του δυϊσμού που υπάρχει στα θέματα που αντιμετωπίζει το μπαρόκ: το καλό και το κακό, ο Θεός και ο διάβολος, το σώμα και το πνεύμα, κλπ.
Η αντίθεση στα έργα του μπαρόκ συνέχισε να ενισχύει τον ρεαλισμό και το δραματικό, σκοτεινό και μερικές φορές απαισιόδοξο τόνο που κατείχαν. Επιπλέον, αυτές οι τεχνικές είχαν ψευδείς επιδράσεις στο έργο, το οποίο χρησίμευσε ως ενίσχυση για το σκοπό της μετάδοσης συναισθημάτων.
5. Έργα λεπτομερή και πλούσια σε λεπτομέρειες
Ένα άλλο χαρακτηριστικό της μπαρόκ αισθητικής είναι ο πλούτος της λεπτομέρειας, ιδιαίτερα στα γλυπτά και τα αρχιτεκτονικά έργα. Οι καμπυλόγραμμες μορφές, οι στριφογυρισμένες στήλες και οι διάφορες διακοσμητικές λεπτομέρειες είναι κοινές στις εργασίες που εισάγονται στο μπαρόκ κίνημα.
Η δραματική εκφραστικότητα είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτού του καλλιτεχνικού στυλ, που χαρακτηρίζεται από υπερβολικά συναισθηματικά ανθρώπινα χαρακτηριστικά, μεταφέροντας κυρίως την αίσθηση θλίψης και ταλαιπωρίας.
Η μπαρόκ τέχνη, με έμφαση στην αρχιτεκτονική, χαρακτηρίζεται ουσιαστικά από πολυπλοκότητα. Συμβολικά και αλληγορικά στοιχεία, με ανάγλυφα, καμπύλες και εγκεφαλικά επεισόδια με υπερβολικές κινήσεις, είναι επίσης σημάδια στυλ.
Μεταξύ των υλικών που διερευνήθηκαν για την κατασκευή μπαρόκ έργων, μπορεί να επισημανθεί ο χρυσός, τα χρωματιστά μάρμαρα και άλλες διακοσμητικές πέτρες.
6. Συναίσθημα σχετικά με τη λογική
Η μπαρόκ τέχνη δίνει προτεραιότητα στην έμφαση στα χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ή υπερβάλλοντας τη μετάδοση των συναισθημάτων. Με αυτόν τον τρόπο, από τη θεατρικότητα των θεαματικών κινήσεων δημιουργείται το δράμα που είναι χαρακτηριστικό αυτού του καλλιτεχνικού κινήματος.
Ένας από τους στόχους των μπαρόκ ζωγράφων ήταν να προκαλέσουν συναισθήματα σε εκείνους που σκέφτονταν τα έργα τους. Αυτό το μέσο επιτυγχάνεται ακριβώς μέσω της δραματικής υπερφόρτωσης που δίνεται στα έργα, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται μερικές από τις προαναφερθείσες τεχνικές (για παράδειγμα σκιές και φως).
7. Αισθητική αξιοποίηση
Τέλος, η κυριαρχία της αξιοποίησης που δίνεται στην αισθητική πτυχή του έργου ξεχωρίζει, καθώς το περιεχόμενο του είναι λιγότερο σημαντικό από την εμφάνισή του, σε ορισμένες περιπτώσεις.
Η μπαρόκ τέχνη, στους διάφορους τομείς της, μπορεί να μην έχει το ίδιο επίπεδο πολυπλοκότητας όσον αφορά το περιεχόμενο των έργων, επειδή ασχολείται με έναν πλούτο λεπτομέρειας και υπερβολής στην αισθητική της μορφή.
Σε αντίθεση με τη λογοτεχνία πεζογραφίας της μπαρόκ λογοτεχνίας, τα άλλα έργα κατευθύνθηκαν στην αφύπνιση των συναισθημάτων μέσω του οπτικού περιγράμματος. Δεν υπάρχει λόγος να αναπτυχθεί λογική λογική στη δουλεία του μπαρόκ, καθώς επιθυμούσε να επιτύχει την πίστη του παρατηρητή μέσω συναισθημάτων.
Μάθετε περισσότερα για το μπαρόκ.
