Φιλελεύθερο κράτος

Τι σημαίνει η Φιλελεύθερη Πολιτεία:

Το φιλελεύθερο κράτος (ή το φιλελεύθερο κράτος δικαίου) είναι ένα μοντέλο κυβέρνησης βασισμένο στον φιλελευθερισμό που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του Διαφωτισμού, μεταξύ του δέκατου έβδομου και του δέκατου όγδοου αιώνα.

Ο φιλελευθερισμός αντιτίθεται στην κυβέρνηση ελέγχου και συγκεντρώσεως του απολυταρχικού κράτους, τα κύρια χαρακτηριστικά του οποίου ήταν η συσσώρευση πλούτου, ο έλεγχος της οικονομίας και η σχέση αυταρχισμό μεταξύ κυβέρνησης και λαού.

Το φιλελεύθερο κράτος, το οποίο ονομάζεται επίσης φιλελεύθερο κράτος δικαίου, κατευθύνεται προς την αξιοποίηση της αυτονομίας και την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων, εξασφαλίζοντας τους την ελευθερία να κάνουν ό, τι επιθυμούν, εφόσον δεν παραβιάζουν τα δικαιώματα των άλλων.

Από οικονομική άποψη, το φιλελεύθερο κράτος είναι άμεσο αποτέλεσμα των συμφερόντων της αστικής τάξης. Ο κύριος μελετητής του ήταν ο Adam Smith, ο οποίος πίστευε ότι η αγορά είναι ελεύθερη όταν ρυθμίζεται χωρίς κρατική παρέμβαση. Είναι το αντίθετο πρότυπο του παρεμβατικού κράτους, το οποίο χαρακτηρίζεται από εξαντλητική ρύθμιση όλων των τομέων της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα.

Πώς προέκυψε το φιλελεύθερο κράτος;

Το φιλελεύθερο κράτος εμφανίστηκε μετά τη Γαλλική Επανάσταση, η οποία καθοδηγείται από φιλελεύθερα ιδεώδη εμπνευσμένα από τα έργα του John Locke. Ο αγγλικός φιλόσοφος, θεωρούμενος ως πατέρας του φιλελευθερισμού, κατάλαβε ότι τα άτομα γεννήθηκαν με το φυσικό δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την ιδιωτική ιδιοκτησία. Αυτή η σκέψη είχε ως συνέπεια ότι το κράτος δεν μπορούσε πλέον να παρέμβει σε αυτά τα ζητήματα.

Για τον Locke, η σχέση των ανθρώπων με την κυβέρνηση συμβαίνει μέσω μιας Κοινωνικής Σύμβασης, με την οποία η κοινωνία παραιτείται από κάποια δικαιώματα, έτσι ώστε το κράτος να είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση της κοινωνικής τάξης. Έτσι, ο φιλελευθερισμός ενέπνευσε αυτό το μοντέλο κράτους που στοχεύει στην εξασφάλιση των ατομικών ελευθεριών, ενώ ρυθμίζει τα συμφέροντα της κοινωνίας.

Όταν η απολυταρχική μοναρχία έχασε τη δύναμη και η μπουρζουαζία πήρε τον έλεγχο της επανάστασης, τα προνόμια γέννησης των βασιλικών οικογενειών αντικαταστάθηκαν από τη δύναμη του κεφαλαίου. Κατά συνέπεια, υπήρξε μια φυσική ευνοϊκή τάξη της αστικής τάξης, η οποία ωφελήθηκε από την έλλειψη κρατικής παρέμβασης και τις νέες δυνατότητες της ελεύθερης αγοράς.

Χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου κράτους

Τα κύρια χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου κράτους είναι:

Ατομική ελευθερία

Σε ένα φιλελεύθερο κράτος, τα άτομα διαθέτουν ελευθερίες που δεν μπορούν να επηρεαστούν από την κυβέρνηση. Έτσι, τα άτομα μπορούν να συμμετέχουν σε οποιαδήποτε οικονομική, πολιτική ή κοινωνική δραστηριότητα σε οποιοδήποτε επίπεδο, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραβιάζουν τα δικαιώματα των άλλων.

Ισότητα

Σε ένα φιλελεύθερο κράτος, η ισότητα επιτυγχάνεται μέσω του σεβασμού του ατομικισμού κάθε ατόμου. Αυτό σημαίνει ότι όλοι πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, τη θρησκεία ή τη φυλή, παρατηρώντας πάντοτε τις διαφορές τους, ώστε να δίνουν στον καθένα τις ίδιες ευκαιρίες.

Ανοχή

Η ανοχή είναι συνέπεια της ισότητας με την οποία η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τα άτομα στο φιλελεύθερο κράτος, όπου ο καθένας έχει την ευκαιρία να ακουστεί και να σεβαστεί, ακόμη και κατά τη διάρκεια απεργιών και διαδηλώσεων.

Ελευθερία των μέσων ενημέρωσης

Τα μέσα ενημέρωσης λειτουργούν αμερόληπτα και δεν συνδέονται με την κυβέρνηση στα φιλελεύθερα κράτη. Με αυτό τον τρόπο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορούν να δημοσιεύουν πληροφορίες ελεύθερα και όχι προκατειλημμένες, ειδικά σε πολιτικά ζητήματα.

Ελεύθερη αγορά

Στα φιλελεύθερα κράτη, το λεγόμενο «αόρατο χέρι της αγοράς» κυριαρχείται από την απουσία κυβερνητικής παρέμβασης στην οικονομία. Έτσι, κάθε άτομο μπορεί να ασκήσει οικονομικές δραστηριότητες και επομένως η αγορά ρυθμίζεται.

Φιλελεύθερο κράτος, κοινωνική κατάσταση δικαίου και κατάσταση κοινωνικής πρόνοιας

Το φιλελεύθερο κράτος είναι η εγγυητική κατάσταση των λεγόμενων δικαιωμάτων πρώτης γενιάς, τα οποία είναι ατομικά και αρνητικά, καθώς απαιτούν αποχή από το κράτος. Αυτά τα δικαιώματα θεωρούνται θεμελιώδη και σχετίζονται με την ελευθερία, τα αστικά και τα πολιτικά δικαιώματα.

Ο κοινωνικός κανόνας δικαίου είναι αυτός που ασχολείται με τα δικαιώματα δεύτερης γενιάς, τα οποία απαιτούν αποτελεσματική στάση του κράτους. Πρόκειται για πολιτιστικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Το κράτος πρόνοιας είναι η κοινωνική και οικονομική στάση που υιοθετεί η κυβέρνηση για τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων μέσω πολιτικών διανομής εισοδήματος, μέτρων κοινωνικής πρόνοιας και παροχής βασικών υπηρεσιών.

Νεοφιλελεύθερη πολιτεία

Το νεοφιλελεύθερο κράτος χαρακτηρίζεται από το σχήμα του κράτους ως απλό ρυθμιστή της οικονομίας.

Το μοντέλο δημιουργήθηκε σε αρκετές χώρες στη δεκαετία του '70 μετά τη λεγόμενη «κρίση φιλελευθερισμού», όταν η έλλειψη κρατικής παρέμβασης είχε ως αποτέλεσμα μια ανισορροπία στο νόμο της προσφοράς και της ζήτησης και κορυφώθηκε με την οικονομική κρίση του 1929.

Η Μεγάλη Ύφεση, όπως είναι γνωστή και η κρίση του 1929, έχει δείξει ότι η πλήρης έλλειψη ρύθμισης της αγοράς οδήγησε στην αχαλίνωτη ανάπτυξη της βιομηχανίας και στην επακόλουθη οικονομική ύφεση. Στο πλαίσιο αυτό, ο νεοφιλελευθερισμός απέδωσε στο κράτος τον ελάχιστο ρόλο της ρυθμιστικής αρχής της οικονομίας, πάντα σεβασμό της ελεύθερης αγοράς και του ανταγωνισμού.